Irak Türkmen Halk Ozanı Ekrem Tuzlu

IRAK TÜRKLERİNİN MİLLİ SANATÇISI VE

HALK OZANI EKREM TUZLU

Dr. ŞEMSETTİN KÜZECİ

 

Irak Türklerinin milli sanatçısı, kültür elçisi Ekrem Tuzu, 1933 yılında Kerkük’e bağlı Tuzhurmatu’nun Orta mahallesinde doğdu. Önce Molla Kamber’in yanında Kuran’ı Kerim öğrendi (1939). Öğrenimini Tuzhurmatu Lisesinde bitirdikten sonra öğrenmenler enstitüsüne yazıldı. Bağdat Abu Greyıp Cezaevinde yattığı yıllar hariç uzun bir süre öğretmenlik yaptıktan sonra emekliye ayrıldı. Evli, 6’SI oğlan ve 3’ü kız çocuk 9 çocuk babasıdır.

Irak Türklerinin sesini, kimliğini, varlığını, Irak’ta ve Türk dünyasında duyurma, tanıtma ve korumayı kendine bir milli görev olarak benimsedi. Bu nedenle de Irak’ın devrik iktidarı tarafından 11 defa tutuklandı. Toplam 45 yıl hapse mahkûm edildi. Yaklaşık 10 yıl hapislerde yattı.  Onunla birlikte eşi ve çocukları tutuklanarak, işkenceye maruz kalıp ve sürgüne gönderildiler.

1954 yılında Lise öğrencisiyken katıldığı bir Tiyatro oyununda ilk defa olarak milli duygularını hissetti. Sahneye koydukları oyunda iki cinaslı horyat okudu:

Kemal Paşa

Taç koymuş Kemal Paşa

Türklerin kara bahtın

Ak etmiş kemal paşa

 

Kemal derdi

Bende var Kemal derdi

İstiklal bir gül idi

Onu da Kemal derdi

 

Seyircileri heyecanlandıran bu hoyratlar Tuzhurmatu’da adeta bir deprem yarattı. Oyun izleyen Tuzhurmatu Kaymakamı (Hamit El- Alüsi) sinirlenip oyunu iptal etmişti. Olayın ikinci günü Ekrem Tuzlu, milli eğitim müdürlüğü tarafından sorgulanıp 3 gün okuldan atılıp 20 puan disiplin cezası almıştır. 07 Ocak 1959 yılında Tuzhurmatu’da bir Türkmen genci olarak Komünistlerle çarpışıp kendi hançerleriyle dördünü yaralayarak, kendisi de vücudunun birçok yerinden yaralanmıştır. Bu olaylar; Onu bu güne kadar milli duygularından bıktırmadı, yılmadı ve usandırmadı.

1959 yılında Bağdat Türkmence radyosunun açılışıyla Abdülvahit Küzeci, Abdurrahman Kızılay birlikte Türkü söylemeye başladı. 1961’de Bağdat Türkmen Kardaşlık Ocağı’nda düzenlenen Türkmen gecesinde, Irak Milli Savunma Bakanı “ Mehdi Salih Ammaş” başta olmak üzere 6 devlet bakanının da huzurunda şu hoyratları söyledi:

Dilim dilim

Kes kavun dilim dilim

Ben bu dilden vazgeçmem

Olursam dilim dilim

 

Bu hoyrat gerçekten de Türkmenler arasında çok büyük bir etki yarattı. Çünkü o dönemde, 14-17 Temmuz 1959 Kerkük Katliamın şehitlerini daha kanıları kurumamıştı ve hiçte kurumayacaktır. Milli Savunma Bakanı sormuş “Bu sanatçı ne söyledi. Millet heyecanlandı. ”hoyratları Arapça’ya çevirmişler. Demiş ki, ” bunun gibi 20 Türkmen genciniz olsa Irak’ta bizlerin yeri kalmayacaktır.”

Ekrem Tuzlu, Milli hislerle şiir ve hoyratlar okuduğu için 1963 yıllarında başlayarak Saddam’ın son günlerine kadar  Baas rejimi ile köşe kapmaca oyunu oynamaya devam etti.

Tuzlu, Kerkük Türkmen Meclisi, Irak Türkmen Siyasi Tutuklular Derneği, Türkmen Sanatçılar Birliği üyesidir.

Aş pişirrem et yoktu

Benna işler hat yoktu

Evimde Petrol koyusu

Çırağımda neft yoktu

 

Çağırın beş adamı

Yüreği taş adamı

Yıkarsa dert, gam yıkar

Hiç yıkmaz yaş adamı

 

Doktur sar yarasını

Çok alma parasını

Sen iste men çıkardım

Gözümün karasını

 

Beledi yar

Beşiği beledi yar

Yer altın toprak gümüş

Kim görüp bele diyar

 

Avcular yay istiri

Nayçılar nay istiri

Çoklar ver göz tikipti

Kerkük’ten pay istiri

 

Bir kar ışın

Bir tahta bir kar işin

Ölsem yada vermerem

Kerkük’ün bir karışın

***

Önceki İçerikIrak’ta eski Bakana 7 yıl hapis
Sonraki İçerikProf. Dr. Nakip: Kerkük Kürt Şehri Değil!
Dr. ŞEMSETTİN KÜZECİ Araştırmacı, eğitimci, gazeteci, şair, yazar Şemsettin Küzeci; 1965 yılında Kerkük’te doğdu. 1989 yılında Musul Üniversitesinden mezun oldu. 5 Yıl Kerkük’te lise öğretmenliği yaptı (1992-1996). Kerkük Televizyonu, Bağdat Türkmence radyosunda “gençlik ve spor” programları hazırlayıp sundu (1992-1995). Yazılarını Bağdat’ta Türkçe yayınlanan “Yurt” gazetesi, “Kardeşlik ve Birlik Sesi” dergilerinde yayınladı. 1993 yılında Irak rejimi tarafından tutuklandı. Üç ay Tikrit muhaberatında kaldıktan sonra serbest bırakıldı. 2015 yılında Musalla Lisesinde Lise öğretmeni olarak çalıştığı mesleğinde kendi isteği üzerinde Kerkük’te emekliye ayrıldı. 1996 yılında siyasi nedenlerden dolayı Irak’ı terk ederek Türkiye’ye yerleşti. 1999 yılında Irak Türkmen Cephesi Türkiye temsilciliğinde Basın Yayın ve Enformasyon Şube Müdürü olarak çalıştı (1999-2003). Kerkük Gazetesi'nin Türkiye temsilciliği ve Türkmeneli TV’de muhabir, programcılığı ve haber müdürü olarak çalıştı (2005-2009). 2008 yılında “Irak Basın Tarihi” üzerine Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo TV ve Sinema bölümünde “Osmanlı’dan Günümüze Irak’ta Basın Tarihi” konulu yüksek lisansını ve 2010 yılında Hollanda'da Global Lahey Üniversitesinde “Irak Televizyonları” üzerine doktorasını yaptı. 2009-2019 yılları arasında Türkmeneli Vakfı Kültür Merkezi'nde Basın ve Kültür Müdürü, 4 Şubat 2019 ile 14 Temmuz 2020 tarihleri arasında (ORSAM) Ortadoğu Araştırmaları Merkezi’nde Türkmen ve Medya uzmanı olarak görev yaptı. 16 Temmuz 2020 tarihinden beri Türkmeneli Vakfı Başkanlığından basın danışmanı olarak görev yapmaktadır. Sürekli basın kartı sahibi olan Küzeci, aynı zamanda Kerkük Gazetesi genel yayın yönetmeni ve Türkiye temsilcisi görevini sürdürmektedir. 2020 yılından beri Türkiye Yazarlar Birliği Ankara Şb. Yönetim kurlu üyesidir. Irak Türklerini; Türkiye, Türk dünyası ve uluslararası faaliyetlerinde gerçekleşen onlarca kongre, kurultay, konferans, bilgi şöleni ve toplantılarda temsil etti. 400’ye yakın uluslararası hizmet, takdir, teşekkür, onur belgesi, plaket ve ödül almıştır. 2006’da Irak, Azerbaycan ve Türkiye ile ilgili yapmış olduğu ilmî ve edebî çalışmalarından dolayı, Azerbaycan’da VEKTOR Uluslararası İlim Merkezi tarafından kendisine “Fahrî Doktora” Payesi verildi. 2022 yılında da Türk Dünyası Akademisi tarafından kendisine “Fahri Profesörlük” Unvanı verildi. Küzeci’nin bazı eserleri ve yazıları Arapça, Azerbaycan Türkçesi, İngilizce ve Rus, Özbek, Kazak dillerine tercüme edilmiştir. Basılmış 60 adet eserinden bazıları; Suçum Türk Olmaktır, Kerkük şairleri, Irak Basın Tarihi, Türkmeneli Edebiyatı, İçimizdeki Kerkük, Kerkük Soykırımları, Kerkük’ün Mili Şairi Mehmet İzzet Hattat, Kerkük’ün Efsane Sesi Abdülvahit Küzeci, Nevruz Çiçekleri (Türk Dünyası Kadın Şairleri), Ortadoğu’da Türk Katliamları, Sinan Sait, Türkmen Milli Takımı, Şehit Hüseyin Demirci (Tembel Abbas), Sarmaşık Duygular, Osmanlıdan Günümüze Irak’ta Türkçe Dergiler, Kerkük’ten Azerbaycan’a, Horyatlarım, Kerkük Katliamı, Telaferli Felekoğlu, Kerkük’ten Sesleniş, İçimizdeki Kerkük, Telafer Şairleri… İletişim: www.skuzeci.com skuzeci@gmail.com (+90) 533 255 26 60